تأملی در منابع و تاریخ نگاری عاشورا در دو قرن نخستین اسلامی

نویسنده

دانشجوی دکتری تاریخ اسلام دانشگاه شیراز

چکیده

واقعۀ کربلا از ناگوارترین وقایع جهان اسلام است اما نقطۀ عطفی در تاریخ تشیع به شمار می‌آید و در تکوین تشیع بیشترین سهم را ایفاکرده است. رسالت این نهضت در پیام‌رسانی وآگاهی‌بخشی به امت اسلامی و همچنین ذکر مصایب امام حسین(ع) ویاران ایشان منجر به نوعی از تاریخ‌نگاری به نام مقتل‌نگاری شد. مقتل‌نگاری خاصه به تاریخ‌نگاری عاشورا اطلاق می‌شود.
مقاتل عموماً به توصیف ظلم وستم و شهادت یکی از امامان معصوم (ع) می‌پردازند اما این اصطلاح به خاطر عمق فاجعۀ عاشورا منحصر به واقعۀ کربلا و شهادت امام حسین(ع)و فرزندان ویاران ایشان گردید. مقتل‌نگاران شیعه، نوشتن در مورد ائمه(ع) را نوعی وظیفۀ دینی تلقی می‌کردند و مقاتلی که با احساسات و عواطف تاریخ نگاران عاشورا عجین شد بر روحیۀ شیعیان تأثیرگذاشت و موجب توجه به آرمان‌های شیعی و پشتیبانی از اهل بیت(ع) گردید.
واکاوی منابع و همچنین معرفی معروف‌ترین تاریخ‌نگاران عاشورا در دو قرن نخستین اسلامی از اهداف این پژوهش است. روش تحقیق در این پژوهش به شیوۀ توصیفی- تحلیلی و متکی به منابع دست اول است.

کلیدواژه‌ها